Ətir dünyasında istifadə edilən terminlər ilə musiqi dünyasında istifadə edilən terminlər çox bənzəyir. Bunun səbəbi, hər iki fərqli dünyanın da mücərrəd anlayışlara və duyğulara xitab etməsidir.
Hər nə qədər biz gözlə görülə bilmədiyi üçün ətirləri “mücərrəd” olaraq təyin etsək də, onlar əslində müxtəlif kimyəvi qoxu molekullarının bir araya gəlməsindən meydana gəlirlər. Bu molekulların nə ağırlıqları nə də qüvvətləri bir-birlərinə bənzəməz. Bir qisimi daha yüngül olduqlarından daha tez havaya qarışarlar, bu səbəblə də onları daha əvvəl hiss edərik. Bir qisimi isə molekulyar ağırlıqlarına görə bu havaya qarışma müddətini uzadar və daha gec ortaya çıxarlar.
Bu vəziyyəti təsvir etsək, ortaya bir piramida şəkli çıxır. Bu piramidanın ən üst nöqtəsi, daha yüngül molekullar, yəni dərhal havaya qarışan və ilk anda qəbul etdiyimiz molekullardan meydana gəlir. Bu üst hissəyə “üst notlar” deyilir. Üst notlar ümumiyyətlə meyvə qoxulardan meydana gəlir. Bu üst notlara bağlı qoxu qəbulumuz, ümumiyyətlə 10-15 dəqiqə ilə məhduddur və ətiri sıxıb küçəyə çıxana qədər onsuz da təsirlərini itirirlər. Bir başqa sözlə, bu notlar yalnız “açılış” edərlər, ancaq alarkən qərar verdiyimiz zaman çox əhəmiyyətlidirlər.
Piramidamızın ikinci layında bir az daha gec havaya qarışan çiçək və ya aromatik qoxular vardır. Bu “orta ürək notları“dır. Ətirin xarakteri, onu fərqli və bəyənilən edən hissə, bu layın içində gizlidir. Bu laya “ürək” adı verilməsinin səbəbi də budur və bir ətir alarkən doğru qərar üçün əslində bir az müddət keçirib ürək notları qəbul etməli, qərarımızı da ondan sonra verməmiz lazımdır..
Üçüncü və döşəmədə olan laya isə “alt baza notlar” deyilir. Burada olan molekullar, ağırlıqları ən çox olan molekullardır. Ümumiyyətlə 2 saat sonra ortaya çıxarlar.
Ətirlərin spirt nisbətlərinə görə növləri vardır.
1) Ətir yaxud Perfum:
Ətir öz mayesidir. Yəni qoxuların əsasını bu maye meydana gətirir. Həddindən artıq dərəcə qalıcıdır ki, onsuz da bu qoxunu kimyaçılar və ətir şirkətləri ətiri tam mənasıyla hazırlamaq üçün istifadə edirlər. Yəni bizlərə Eau de Parfum, Eau de Toilette, Eau Fraicher və Eau De Clologne olaraq təqdim edilir.
Tərkibi:
- Öz Yağlar: 20% ilə 40%
- Spirt Saf Nisbəti: 96%
- Notların miqadarı : 20% üst not, 30% orta not, 50% alt not
2) Eau de Parfum:
Bu növ bilindiyi kimi istifadə edilməkdə və satılmaqdadır. Bazarda çox qalıcıdır, bahalı ətirlər olaraq bilinirlər. Xüsusilə qadın ətirlərində görülür. Kişi ətirlərində görmək o qədər də mümkün deyil. Çünki qadın ətirləri ağır, kişi ətirləri yüngül olmalıdır.
Tərkibi:
- Öz Yağlar: 7% ilə 14%
- Spirt Saf Nisbəti: 90%
- Notların miqdarı : 40% üst not, 30% orta not, 30% alt not
3) Eau De Toilette:
İndiki zamanda ən çox İstifadə etdiyimiz ətir növü budur. Eau De Parfuma nisbətən qalıcılıqda bir az yüngüldür, amma kifayət qədər imkan təmin edir.
Tərkibi:
- Öz Yağlar: 3% ilə 10%
- Spirt Saf Nisbəti: 80%
- Notların miqadarı : 50% üst not, 30% orta not, 20% alt not
4) Eau Fraicher və Eau De Cologne:
Bu növdə ətirlərin əlavə məhsuludur, yəni odekolon, təraş lasyonu və duş gelləri və s. Spirt nisbətləri çox aşağı olduğundan bir müddət sonra dərhal uçub gedərlər. Ətirin spirt nisbəti nə qədər çoxdursa o qədər qalıcı və ağırdır.
Kişi ətirləri aromatik, meyvə, ağac və oriental qoxu ailələrindən meydana gəlir
- Aromatik: dinamik, canlı və yüngül qoxulardır. Adaçayı kimi qoxulu bitki birləşmələrindən meydana gəlir. Dəniz və çiçək notları ilə dəstəklənir.
- Meyvə: Yüngül və təzədirlər. Bergamot, mandalin, limon və portağal notlarından meydana gəlir. Ədviyyat və ağac notları ilə dəstəklənir.
- Ağac: İsti, kəskin və ağır qoxulardır. Baza notları, Səndəl ağacı, Sidr ağacıdır. Ədviyyat, dəniz və aromatik qoxular ilə dəstəklənir.
- Oriental: Ağır və eqzotikdir. Baza notlar ədviyyatlar, ağac və vanildir.
Qadın Ətirləri çiçək, meyvə, və oriental qoxu ailələrindən olurlar.
- Çiçək: Ən geniş qoxu ailəsidir. Şən və canlı qoxulara malikdir. Çiçək yarpaqları, yağ və toxumlardan ibarət olur. Müşk, ağac, meyvə və yaşıl bitki notları ilə dəstəklənir.
- Meyvə: Təzə və yüngül qoxulardır. Limon, portağal və naringi çiçəklərindən meydana gəlir. Çiçək notları ilə dəstəklənir.
- Oriental: İsti, ağır və şəhvət qoxusu təmin edir. Baza notları müşk, vanil, əmbərdir. Eqzotik çiçək və ədviyyat notları ilə dəstəklənir
Ətir necə seçilir?
Bəli ətir seçmək və İstifadə etmək çox əhəmiyyətlidir. Mağazada 2 biləyinizə 2 müxtəlif ətiri sıxırsınız və bir neçə saat çıxıb gəzin, baxaq 1 neçə saat sonunda hansı biləyinizdəki ətir çox xoş iy verir və qalıcıdırsa bax axtardığınız ətir odur. Hətta yanınızda bir neçə qız yoldaşınızla getsəniz daha gözəl nəticələr əldə edərsiniz. Əsla ananızla getməyin. Bizlər hələ analar üçün onların kiçik körpəsiyik. Ananız sizin üstünüzdə çox şirin qoxuları hiss etmək istəyərlər. Qadınlar da oğlan yoldaşıyla gedərsə məhsuldar bir nəticə əldə edərlər.
Hansı mövsümdə hansı növ ətir istifadə edilməlidir?
Bu da çox əhəmiyyətli bir mövzudur. Sizə tövsiyəm hərçənd çoxunuz bilir, qışda ağır qoxular yəni oriental qoxular istifadə edilməli, yayda isə yüngül və fresh qoxular istifadə edilməlidir. Bu kişilərədə, qadınlara da aiddir. Yayda ağır bir qoxu sürsəniz, ətrafınızdakıları boğmaq və sıxmaqdan başqa bir şey etməzsiniz.
Ətiri dərimizə tətbiq etmək
Ətir isti nahiyyələrə sıxılmalıdır – boyuna, qulaq arxasına, biləklərə… Nə qədər çox hərəkət varsa, o qədər təsirli qoxu verir. Quru dəriyə sahib olanlarda ətir çox qalıcı olmaz. Buna görə bir az daha çox sıxa bilərlər. Yağlı dəriyə sahib olanlar isə çox sıxmasın. Çünki yağlı dəridə ətir həmişə təsirli qoxu verir. Əgər ətiriniz Eau De Parfumdursa, sıxarkən ətrafınızda qoxu buludu meydana gətirib altına girməyiniz yetər. Çünki Eau De Parfum-lar onsuz da ağırdırlar.
Ətirin bədəndə çox qalması necə təmin edilir?
Ətirin çox qalması dərinin tipiylə yaxından əlaqəlidir. Quru cildlər qoxunun aromatik tərkibini yağlı cildlər qədər yaxşı mühafizə edə bilməz. Buna görə də ətir sınayarkən, dərinizin kiçik bir bölgəsinə yüngül yağlı və qoxusuz bədən losyonu sürüb ətiri bunun üzərinə sıxın.
Niyə ətirlər hər bədəndə fərqli iy verir?
Ətirlər spirt, bir sıra aromatik yağ və sudan yaradılır. Bu yağlar cildlə təmas etdiyi zaman hər bədən tipinə görə fərqli reaksiya göstərir. Bir bədəndə yüngül, digər bədəndə fərqli şəkildə iy vermələrinə səbəb olur.
Qoxuları qarışdıra bilərikmi?
Bir neçə fərqli qoxunun eyni anda istifadə edilməsi yüngül bir uyğunsuzluq yarada bilər. Bu səbəbdən ortaya pis qoxular da çıxa bilər. Ətirlərinizi qarışdıraraq istifadə etmək istəyirsinizsə, heç olmasa eyni qoxuların eyni tipdən olmalarına diqqət yetirin.
Ətirin ən çox qaldığı bölgələr
Qoxunun çox qalmasını təmin edən ideal bədən bölgələri arasında gicgahlar, iki sinə arası və dirsək içləridir. Bədənin bu bölgələri qan damarlarının dəriyə ən yaxın olduğu yerlərdir, bu səbəbdən bu hissələrdə istilik daha yüksəkdir. Bu da qoxunun bu bölgələr vasitəsilə mükəmməl şəkildə bədəndə qalmasını təmin edir. Qulaq arxasına qoxu sürmə vərdişini dərhal dəyişdirin! Çünki bu bölgədə dəri daha çox yağ ifraz edir ki, bu da qoxuyla bir araya gəldiyi zaman tərkibinin dəyişməsinə gətirib çıxarır.
Ətir harada saxlanmaldır?
Hamımızın ətirləri sərgiləməyi ən çox sevdiyimiz yerlərdən biri duşdur. Ancaq bu işıqlı, isti və nəmli mühit ətirin ömrünü qısaldır. Ən yaxşısı qapağı bağlı halda nəmsiz, sərin və qaranlıq bir yerdə, məsələn, şkafda və ya siyirmədə saxlamaqdır. Hətta soyuducu belə ətir üçün ideal yer kimi tövsiyə edilir.