Ertələmək

Britaniyalı iş adamı Sir Riçard Tanqyenin bir sözü var: “Çox məşğul olduğum günlərdə tez-tez soruşulan sual. Bu qədər işin öhdəsindən necə gəlirsiniz? Cavabı çox bəsitdir. Hər şeyi edilməsi lazım olan zamanda edirəm”. Görəsən, insanların nə qədəri işlərinin öhdəsindən tam zamanında gəlirlər?

Psixoloq Uilliam Knaus universitet tələbələri üzrə apardığı araşdırmada tələbələrin 90%-nin dərsləri ertələdiyini, bunların 25%-nin isə xroniki ertələməçi olub daha sonralar universiteti tərk etdiklərini ortaya qoydu. Böyük əksəriyyətimiz ertələməçilik mərəzinə mübtəla olmuşuq. Baxın bu ifadələr sizə də tanış deyilmi?

• Bir gün sonra o qədər də fərq etməz, sabaha saxlasam daha yaxşı olar.
• Bu gün (həftə, ay) artıq qurtarır, sabahdan (gələn həftədən, aydan) işləri yerinə qoyacağam.
• Bir az gec getsəm, nə dəyişəcək. Onsuz da heç kim zamanında gəlmir.
• Bir az da televizora baxım, sonra….

Ertələmə səbəbləri

• Uğursuz zaman idarəetməsi. Ertələmə zamanı düşünmədən istifadə etməkdir. Hədəflərinizdən və məqsədlərinizdən əmin olmaya bilərsiniz. Ola bilsin bu mövzu sizə bezginlik verib. Nəticədə işlərinizi daha sonra reallaşdırmaq üçün təxirə salar, vaxtınızın böyük hissəsini başqa fəaliyyətlərə həsr edərsiniz. Lakin daim sizi hüzursuz edən bir məsələ var: Tamamlanmayan işlər.
• Diqqət toplama problemi. Keçdinizmi çalışma stolunun arxasına min bir xəyala dalarsınız. Və ya bir də fərqinə vararsınız ki, saatlardır gözlərinizi bir nöqtəyə zilləmiş, ya da dostlarınızın şəklinə baxıb qalmısınız. Ətrafınız səsli-küylü və narahat edicidir. Qələm, pozan, lüğət və ya hər hansı bir şey üçün bir ora, bir bura qaçırsınız. Stolunuzun üstü dağınıq və səliqəsizdir. Bəzən tapşırıqlarınızı yerinə yetirmək üçün yatağa uzanırsınız. Hər halda ən az mənim qədər sadaladıqlarımın vaxt itkisinə səbəb olduğunun fərqindəsiniz.
• Qorxu və narahatçılıq. Mövzudan bezmiş və ya zəif nəticə göstərəcəyinizi qorxusu içindəsiniz. İşləriniz bitirmək yerinə saatlarca nə olacağını fikirləşər və narahatlıq keçirərsiniz.
• Yanlış qəbullanmalar. “Yox, bu iş mənlik deyil”, “Mən bu işdə əsla müvəffəq ola bilmərəm” kimi yanlış qəbullanmalarınız fəaliyyətlərinizi dayandıra bilər.
• Şəxsi problemlər. Ailənizlə və yaxın dostlarınızla əlaqədar problem yaşayarsınız. Bütün günü bunları fikirləşər, görüləcək işləri təxirə salarsınız.
• Mövzunun maraqlı gəlməməsi. Mövzu sizə maraqlı gəlməz. Dolayısıyla son ana qədər bu işə yaxın durmazsınız.
• Əsassız gözləmələr və mükəmməllik arayışı. Verilmiş tapşırığı hazırlamaq üçün bu mövzudakı bütün məlumatları əldə etməyi düşünərsiniz.

Bu da öz növbəsində işləri təxirə salmanıza səbəb olar.

Ertələmənin öhdəsindən necə gələ bilərik?

• Hədəfləriniz yenidən gözdən keçirin və özünüzü disiplinə tabe tutun.
• Öz güvəninizi yeniləyin və inanın ki, cəhd etsəniz bacarmayacağınız iş yoxdur.
• İşlərinizi əvvəlcədən hissələrə bölün və hər gün çalışın. Beləcə böyük işlər gözünüzdə kiçiləcək. Təxirə salmaq qurtuluş deyil, bu və ya digər şəkildə işin öhdəsindən gələcək olan sizsiniz.
• Başlamazdan əvvəl lazımi əşyaları çalışma masanıza qoyun. Ətrafınızdakı səs-küyü bacardığınız ölçüdə azaltmağa çalışın. Və əsla yatağa uzanmayın, çünki yataq dərs çalışma yeri deyil.
• Qorxu və narahatçılığınızı məğlub etməyə çalışın. Bu halları keçirməniz mütləq sonu dəyişdirməyəcək. Sonu dəyişdirəcək olan sizsiniz. Əzmli çalışmalarınız bunu nəticə verəcək mahiyyətdədir.

İşləri zamanında bitirsəniz, öz güvəniniz artacaq, əbəs narahatçılıqlarınız bitəcək. Və hər günün işini öz vaxtında gördüyünüzə görə əlavə planlarınızı reallaşdırmaq üçün kifayət qədər zamanınız olacaq

Televizora baxma

Televizor, şübhəsiz, zaman tələlərinin başında gəlir. “TV-Turnoff Netvork”un (Televizoru söndürün şəbəkəsi) məlumatlarına əsasən ABŞ-da ailələrin böyük əksəriyyətində 8 saat televizor seyr edilir. Bu, 70 illik ömrün 23 ilinə təqabül edir. Araşdırmaya görə bu ölkədə 8-16 yaş qrupundakı uşaqların yarısının otağında mütləq televizor olur və 1 yaşlı uşaqlar belə həftədə 6 saat televizora baxırlar. Daha qəribə fakt 2-17 yaş intervalındakı uşaqların valideynləri ilə həftəlik söhbətləri 38,5 dəqiqə sürərkən, televizora baxma müddətinin 19 saat 40 dəqiqə təşkil etməsidir.

Bu və ya digər şəkildə ölkəmizdə de günün çoxunu televizor qabağında keçirən insanların sayı heç də azlıq təşkil etmir. Fikrimlə razılaşarsınız, siz də vaxtınızın böyük hissəsini televizora baxaraq tükənirsiniz. Televizor seyr etmək sizin üçün tərki qeyri-mümkün fəaliyyətdir. Bir də ki, dünyada olub-bitənlərdən anında xəbərdar olmanın nəyi pisdir, axı?! Kamuflyajlı yalan! Çağdaş görünüb vaxtınız zəbt edən təsəlli qaynağınız. Bir nəzər yetirin, həyatınızın nə qədərini özünüzə ayırmısınız. Yaxşı qəbul edək ki, yer kürəsində baş verənlərlə mütəmadi məlumatlanmaq ehtiyacı içindəsiniz. Ya görəsən, tədarük etdiyiniz informasiyanın nə qədərini günlük həyatda istifadə edirsiniz? Real yanaşın, çox kiçik bir faizini. Bəs boşuna keçmiş dəqiqələrinizi, dəqiqələrdən mürəkkəb zamanlarınızı kim geriyə qaytaracaq. Həm də əgər bir heç uğuruna hədər getmişsə,…

Müəllif: Əsədulla Əliyev
Mənbə: «Müvəffəqiyyətə gedən yol»